کارت گرافیکی از قطعات اصلی در کامپیوتر است و با توجه به مدل و قیمت های متنوع این کارت ها در بازار این سوال همیشه در ذهن کاربران مطرح می شود، چه کارتی و با چه قیمتی؟ یک اصل کلی در مورد کارت گرافیکی وجود دارد که اگر به دنـبال بازی و فعـالیت حـرفه ای نیستید کارت گرافیـکی را فراموش کـنید زیرا همان هسته های گرافیکی روی مادربورد یا پردازنده هم می تواند درخواست شما را انجام دهد اما برای بازی و اجرای برخی نرم افزارهای خاص احتیاج به کارت گرافیکی خواهید داشت.
اولین نکته ای که در خرید یک کارت گرافیکی باید در نظر بگیرید اینکه چه انتظاری از آن دارید. مشاهده فیلم و کاربردهای عادی، طراحی گرافیکی دوبعدی مانند برنامه فتوشاپ یا سه بعدی مانند برنامه مایا، بازی های کامپیوتری ساده یا پیشرفته هر کدام به سطح خاصی از کارایی نیاز دارند. ضمن اینکه کارت های گرافیک موجود در بازار قیمتی بین ۵۰ تا ۷۰۰ هزار تومان و حتی بیشتر دارند که انتخاب صحیح از بین این کارت ها کار آسانی نیست.
برخلاف تصور اکثر افراد که حافظه را معیار اصلی برای خرید کارت گرافیکی در نظر می گیرند و با فرض اینکه سرعت بیشتر در کارت گرافیکی وابسته به ظرفیت رم بالاتر است باید گفت؛ قدرت کارت گرافیکی را نوع و نسل معماری پردازنده گرافیکی که GPU نامیده می شود، مشخص می کند. رم و فاکتورهای پردازشی متعدد جزو عوامل موثر برای بازدهی نهایی هستند. بنابراین ظرفیت حافظه در اولویت نیست و می توان آن را به عنوان دومین عامل موثر بر کارآیی کارت در نظر گرفت. پس اگر وضوح تصویر بالا و جزییات بهتر را انتظار دارید، نیازمند یک کارت گرافیکی هستید که علاوه بر قدرت پردازنده گرافیکی، ظرفیت رم آن هم مناسب باشد.
ضمن اینکه ظرفیت حافظه روی قیمت کارت نیز موثر است در حالی که اگر آن را به عنوان عامل اصلی حین خرید در نظر بگیریم ممکن است با این اشتباه روبه رو شویم که یک کارت با قدرت پایین تر را صرفا به دلیل وجود رم بیشتر انتخاب کنیم. حافظه گرافیکی نیز انواع مختلفی دارد و در حال حاضر حافظه های نوع GDDR۵ بهترین کارآیی را دارند. در بازار کارت های گرافیکی نام های زیادی را مشاهده خواهید کرد که هر کدام طراحی و قیمت های مخصوص خود را دارند اما پردازنده تمام کارت های گرافیکی با هر نامی که باشند توسط دو شرکت AMD و انویدیا تولید می شود. کارت های گرافیکی که در آنها از پردازنده های AMD استفاده شده است با عنوان رادئون و کارت هایی که از پردازنده انویدیا استفاده می کنند با عنوان جی فورس نامیده می شوند.
این دو هر کدام مشخصات و ویژگی های خاص خود را دارند و از نظر کارآیی و قیمت محصولات آنها نسبتا با یکدیگر مشابه هستند بنابراین نمی توان گفت الزاما یکی از آنها بهتر از دیگری است. البته معماری پردازنده در کارت های جی فورس که توسط انویدیا تولید می شود به گونه ای است که می تواند در برخی از نرم افزارها نیز مورد استفاده قرار بگیرد. به عنوان مثال نرم افزار فتوشاپ می تواند از توان پردازشی کارت گرافیکی جی فورس هم استفاده کند و تمام بار روی پردازنده اصلی سیستم نخواهد بود.
نکته دوم که هنگام خرید باید به آن توجه داشته باشید اعداد و ارقامی است که روی انواع این کارت ها درج می شود. باید در نظر داشت که این اعداد کدها و رمزهایی است که کارخانه تولیدکننده برای این کارت ها در نظر گرفته است و نشان دهنده مدل و رده کارت هستند. با افزایش این اعداد توان پردازنده هم بیشتر می شود با این حال در مدل های نزدیک به هم گاهی این تفاوت محسوس نیست.
به عنوان مثال زمانی که از مدل رادئون HD ۶۸۵۰ صحبت می کنیم یعنی این کارت به نسل ششم پردازنده های AMD تعلق دارد. عدد هشت رده کارت را مشخص می کند که معمولا رده های هفت تا ۹ در میان مدل های نیمه حرفه ای و حرفه ای قرار دارند. عدد ۵۰ نیز گروه این کارت است و ممکن است ۳۰ یا ۵۰ یا ۷۰ باشد. با این ویژگی ها می توان گفت یک کارت AMD با مدل HD ۶۹۷۰ از این کارت قوی تر است. البته توجه داشته باشید که معمولا این مقایسه بین نسل های مختلف انجام نمی شود. به عنوان مثال کارت HD ۵۷۷۰ در برخی موارد کارآیی مشابهی با مدل HD ۶۸۵۰ دارد. شیوه نامگذاری در کارت های جی فورس اندکی متفاوت است و از نامگذاری سه عددی برای آن استفاده می شود. به همین دلیل شناخت این مدل ها معمولا ساده تر است. به عنوان مثال اکنون نسل پنجم انویدیا کارآیی مناسبی در انواع کاربردهای گرافیکی و سه بعدی دارد و در این نسل نیز می توان مدل هایی مانند GTX۵۶۰ تا GTX ۵۹۰ را به عنوان مدل های حرفه ای و فوق حرفه ای عنوان کرد، مدل های GTX ۵۳۰ تا GTX ۵۵۰ نیز انواع متوسط هستند.
نکته سوم که شاید در نظر بعضی کاربران ساده به نظر برسد قدرت منبع تغذیه سیستم است. پس قبل از خرید کارت گرافیک حتما به قدرت منبع تغذیه دقت شود چون این کارت ها به صورت جداگانه و مستقیم به منبع تغذیه متصل می شوند.
بعضی از کارت های ساده و ارزان نیازی به منبع تغذیه جداگانه ندارند و انرژی خود را از طریق مادربورد تامین می کنند اما برخی دیگر احتیاج دارند که کابل برق جداگانه به آنها متصل شود. این کابل ها معمولا از نوع کانکتورهای شش پین هستند و در کارت های حرفه ای تر باید از دو کانکتور شش پین یا حتی هشت پین استفاده کرد. هر چقدر مصرف کارت بیشتر باشد گرمای بیشتری هم تولید می کند و باید به نوع سیستم خنک کننده آن هم توجه کرد. البته این موضوع مورد تاکید اغلب سازندگان کارت گرافیکی قرار دارد. نکته دیگری که در انتخاب کارت گرافیک نباید فراموش کرد، تناسب فضای داخل کیس و کارت مورد نظر شماست. فضای داخل کیس های کوچک مناسب کارت های گرافیک کوچک است و کیس هایی با فضای بیشتر می توانند کارت های گرافیک بزرگ تر را پشتیبانی کنند.
رعایت این نکات به این خاطر است که گرما در فضای داخل کیس عنصر مهمی در نگهداری از کارت گرافیک است. گرمای تولید شده در کیس می تواند به کارت گرافیک صدمه بزند. در آخر اینکه تمام تولیدکننده ها براساس طراحی های اعلام شده توسط Nvidia و AMD کارت های گرافیکی خود را تولید می کنند، بنابراین روی مدل ها و برندهای متنوع و مختلف حساسیت نداشته باشید. البته نوع قطعاتی که روی بورد این کارت ها استفاده می شود ممکن است در بلندمدت اثر خود را نشان دهد. در پایان باید گفت گارانتی و قیمت دو گزینه بسیار مهم در خرید یک کارت گرافیکی هستند.
